Serdecznie zapraszamy na kolejny newsletter o rewitalizacji.
Strategia rozwoju gminy. Poradnik praktyczny
Nowy pakiet przepisów dotyczących polityki rozwoju – ustawa o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw, który wszedł w życie 13 listopada 2020 r. – wprowadza dla jednostek samorządu terytorialnego wiele zmian w obszarze planowania strategicznego. Jest to pierwszy etap reformy, której celem jest integracja wymiaru społecznego, gospodarczego i przestrzennego w dokumentach strategicznych przygotowywanych na różnych poziomach administracji, w tym samorządowej.
Na poziomie lokalnym zmiany dotyczą w szczególności strategii rozwoju gminy, która po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie zyskała podstawę prawną w ustawie o samorządzie gminnym. Ustawa ta określa także zakres i procedurę sporządzania strategii.
Strategia rozwoju gminy – mimo że nie jest obowiązkowa – traktowana jest jako podstawowy i najważniejszy dokument samorządu lokalnego, kierujący wytyczne dla dokumentów wdrożeniowych i planowania przestrzennego. Podręcznik wskazuje krok po kroku jak przygotować dobrą strategię.
Jak w strategii rozwoju gminy odnieść się do kwestii rewitalizacji czy dziedzictwa kulturowego i ochrony zabytków – tego m.in. innymi można dowiedzieć się z podręcznika. Co ważne autorzy podręcznika wskazują, że w pracach nad przygotowaniem strategii rozwoju gminy i w jej wdrażaniu warto wykorzystać doświadczenia zebrane w ramach prac nad programem rewitalizacji i płynące z realizowanych przez gminy procesów rewitalizacji.
Podręcznik dostępny jest na stronie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.
Raport o stanie gminy
W nawiązaniu do wprowadzenia przepisów dotyczących przygotowania strategii rozwoju gminy warto przypomnieć, że obecnie gminy mają obowiązek przygotowywać corocznie raport o stanie gminy. Obowiązek ten został wprowadzony ustawą z dnia z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych.
Zgodnie z art. 28aa ustawy o samorządzie gminnym raport o stanie gminy przygotować do 31 maja. Raport obejmuje podsumowanie działalności wójta/burmistrza/prezydenta w roku poprzednim, w szczególności realizację polityk, programów (w tym programu rewitalizacji i programu opieki nad zabytkami) i strategii, uchwał rady gminy i budżetu obywatelskiego. Ustawa nie wprowadza szczegółowego zakresu raportu, daje natomiast możliwość radzie gminy określenia w drodze uchwały szczegółowych wymogów dotyczących raportu. Raport jest prezentowany na sesji absolutoryjnej rady gminy, ale ma charakter publiczny, bo w debacie mają prawo brać udział również mieszkańcy, dlatego powinien być przejrzysty i maksymalnie czytelny.
Związek Miast Polskich przygotował propozycję zakresu raportu o stanie gminy.
Monitoring rewitalizacji i polityki rozwoju gminy
Problem braku monitorowania rozwoju jest jednym z podstawowych deficytów procesów decyzyjnych w Polsce. Niemożliwość uchwycenia tendencji rozwojowych może negatywnie odbić się na rozwoju gminy. Dlatego ważna jest budowa narzędzi umożliwiających gminom dokonywanie rzetelnych diagnoz, na bazie których opracowywane są strategie rozwoju oraz systemu weryfikacji postępów ich realizacji. Zarówno do monitorowania rewitalizacji jak i całokształtu polityki rozwoju zachęcamy do skorzystania z wypracowanych narzędzi i podręczników:
- Monitor Rozwoju Lokalnego to narzędzie pozwalające na syntetyczną ocenę potencjału społeczno-ekonomicznego gminy w czasie i w relacji do innych gmin o podobnej funkcji w strukturze osiedleńczej kraju. Nie jest to zatem ocena w kategoriach bezwzględnych – a zawsze w porównaniu z tym co dzieje się w jednostkach samorządu terytorialnego, stanowiących grupę porównawczą. Tym samym to jest wsparcie władz i mieszkańców w przygotowaniu decyzji, przede wszystkim o charakterze strategicznym. Narzędzie dostępne jest na stronie Systemu Analiz Samorządowych
- Podręcznik poświęcony monitorowaniu procesów rozwoju na poziomie wewnątrzmiejskim podpowiada natomiast jak monitorować program rewitalizacji. Załącznikami do podręcznika są listy wskaźników (głównych i pomocniczych) oraz szczegółowe metryczki wskaźników głównych. Metryczki zawierają konkretne informacje dotyczące cech wskaźników głównych (m.in. definicję, sposób wyliczenia, źródło danych, częstotliwość pomiaru, interpretację). Podręcznik dostępny jest na stronie Krajowego Centrum wiedzy o Rewitalizacji.
Narzędzia zostały przygotowane w ramach projektu „Monitoring rozwoju lokalnego na poziomie miejskim i wewnątrz-miejskim” finansowanego przez ówczesne Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju (obecnie MFiPR) w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020.
Polecamy Krajowe Centrum Wiedzy o Rewitalizacji
www.rewitalizacja.gov.pl
Newsletter o rewitalizacji prowadzony jest przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej w celu wsparcia projektu pn. „Regiony Rewitalizacji”. Więcej o działaniach Ministerstwa w zakresie rewitalizacji i o rewitalizacji dostępnych jest na stronie Krajowego Centrum Wiedzy o Rewitalizacji: www.rewitalizacja.gov.pl
Projekt pn. „Regiony Rewitalizacji – wzmacnianie zdolności gmin do programowania i wdrażania działań rewitalizacyjnych” finansowany jest ze środków Unii Europejskiej i Budżetu Państwa w ramach Programu Pomoc Techniczna 2014-2020.
